σχετικά
Το μπιζέλι αν και θυμίζει λαχανικό ανήκει στην κατηγορία των οσπρίων και ανήκει στην οικογένεια των Leguminosae. Είναι ιδιαίτερα νόστιμο, λόγω της γλυκιάς γεύσης του και έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία μας. Αποτελούν πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών και υδατανθράκων, ενώ ταυτόχρονα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος.
Ο αρακάς είναι ένα πολύ χρήσιμο και θρεπτικό τρόφιμο καθώς μας προσφέρει πολύ φολικό οξύ και πολλά α και β καροτένια, δηλαδή αντιοξειδωτικές ουσίες που μπλοκάρουν τις ελεύθερες ρίζες που προσθέτουν τοξίνες στον οργανισμό. Παράλληλα μας δίνει ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο και φώσφορο.
Λόγω του μικρού χρονικά περιθωρίου συγκομιδής του, είναι πλήρης σε βιταμίνη C, θειαμίνη B1, φώσφορο και βιταμίνη B6.
Διαθέτει 1,6 μονάδα σιδήρου ανά 100 γρ. φαγητού και το σώμα μας απορροφά περίπου το 20% από αυτόν.
Η κατανάλωση αρακά συστήνεται ιδιαίτερα σε άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση και υψηλά επίπεδα χοληστερόλης αλλά και σε αυτούς που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Ξεπλένουμε καλά με νερό τον κατεψυγμένο αρακά ή τον αρακά από κονσέρβα, γιατί έχει αρκετό αλάτι.Όταν αγοράζουμε αρακά, φροντίζουμε οι λοβοί να είναι σφιχτοί και απαλοί, με αρκετά ζωντανό πράσινο χρώμα. Ελέγχουμε πιέζοντας έναν λοβό για να δούμε και το χρώμα του αρακά στο εσωτερικό. Ο φρέσκος αρακάς μπορεί να ζεματιστεί για 1-2 λεπτά και μετά να καταψυχθεί για να αποθηκευτεί. Καλό είναι να καταναλώνεται μέσα σε 12 μήνες.
Πρέπει βέβαια να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο ότι ο αρακάς είναι πολύ συχνά επιβαρυμένος από χημικές ουσίες, ατμοσφαιρικούς ρύπους και φυτοφάρμακα. Επίσης, μόλις ένα 24ωρο μετά τη συγκομιδή του έχει ήδη χάσει το 20% των βιταμινών του. Υπ' αυτή την έννοια ίσως είναι καλύτερα, από διατροφική άποψη, να προτιμάται ο κατεψυγμένος αρακάς αφού καταψύχεται μέσα σε 3-4 ώρες από την συγκομιδή. Στον φρέσκο πρέπει να γίνεται σχολαστικό πλύσιμο.
Ο αρακάς είναι ένα πολύ χρήσιμο και θρεπτικό τρόφιμο καθώς μας προσφέρει πολύ φολικό οξύ και πολλά α και β καροτένια, δηλαδή αντιοξειδωτικές ουσίες που μπλοκάρουν τις ελεύθερες ρίζες που προσθέτουν τοξίνες στον οργανισμό. Παράλληλα μας δίνει ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο και φώσφορο.
Λόγω του μικρού χρονικά περιθωρίου συγκομιδής του, είναι πλήρης σε βιταμίνη C, θειαμίνη B1, φώσφορο και βιταμίνη B6.
Διαθέτει 1,6 μονάδα σιδήρου ανά 100 γρ. φαγητού και το σώμα μας απορροφά περίπου το 20% από αυτόν.
Η κατανάλωση αρακά συστήνεται ιδιαίτερα σε άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση και υψηλά επίπεδα χοληστερόλης αλλά και σε αυτούς που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Ξεπλένουμε καλά με νερό τον κατεψυγμένο αρακά ή τον αρακά από κονσέρβα, γιατί έχει αρκετό αλάτι.Όταν αγοράζουμε αρακά, φροντίζουμε οι λοβοί να είναι σφιχτοί και απαλοί, με αρκετά ζωντανό πράσινο χρώμα. Ελέγχουμε πιέζοντας έναν λοβό για να δούμε και το χρώμα του αρακά στο εσωτερικό. Ο φρέσκος αρακάς μπορεί να ζεματιστεί για 1-2 λεπτά και μετά να καταψυχθεί για να αποθηκευτεί. Καλό είναι να καταναλώνεται μέσα σε 12 μήνες.
Πρέπει βέβαια να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο ότι ο αρακάς είναι πολύ συχνά επιβαρυμένος από χημικές ουσίες, ατμοσφαιρικούς ρύπους και φυτοφάρμακα. Επίσης, μόλις ένα 24ωρο μετά τη συγκομιδή του έχει ήδη χάσει το 20% των βιταμινών του. Υπ' αυτή την έννοια ίσως είναι καλύτερα, από διατροφική άποψη, να προτιμάται ο κατεψυγμένος αρακάς αφού καταψύχεται μέσα σε 3-4 ώρες από την συγκομιδή. Στον φρέσκο πρέπει να γίνεται σχολαστικό πλύσιμο.
ιστορία του αρακά
Ως αρακάς ή μπιζέλι (στην αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν γνωστός ως ἄρακος) αναφέρεται συνήθως το μικρό σφαιρικό πράσινο σπέρμα-καρπός ή ο πολύσπερμος λοβός του φυτού Πίσον το ήμερον (Pisum sativum), όσο και το ίδιο το φυτό, το οποίο αναφέρεται και ως μπιζελιά. Οι λοβοί βοτανικά αποτελούν φρούτα, που περιέχει αρκετά σπέρματα, τα οποία αναπτύσσονται από την ωοθήκη του άνθους. Το P. sativum είναι μονοετές φυτό. Η φύτευση μπορεί να λάβει χώρα από το χειμώνα μέχρι νωρίς το καλοκαίρι, ανάλογα με τη τοποθεσία. Το μέσο βάρος του κάθε μπιζελιού είναι ανάμεσα σε 0,1 και 0,36 γραμμάρια. Τα ανώριμα μπιζέλια χρησιμοποιούνται ως λαχανικά, φρέσκα, κατεψυγμένα ή κονσερβοποιημένα.
Ο άγριος αρακάς απαντά στη Μεσόγειο και στην Εγγύς Ανατολή. Τα αρχαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα αρακά χρονολογούνται από το τέλος της Νεολιθικής Εποχής εκεί που σήμερα είναι η Ελλάδα, η Συρία, η Τουρκία και η Ιορδανία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η καλλιέργειά του στο Δέλτα του Νείλου γινόταν ήδη από το 4800-4400 π.Χ., καθώς και στη Γεωργία από την 5η χιλιετία π.Χ. Ανατολικότερα η καλλιέργεια άρχισε αργότερα. Στο Αφγανιστάν ο αρακάς έφτασε περίπου το 2000 π.Χ. και στο δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. άρχισε η καλλιέργειά του στη λεκάνη του Γάγγη και στη νότια Ινδία.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι παρατηρήσεις του Αυστριακού μοναχού Γκρέγκορ Μέντελ σε φυτά αρακά οδήγησαν στις αρχές της μεντελικής κληρονομικότητας, τη βάση της σύγχρονης γενετικής.
Ο άγριος αρακάς απαντά στη Μεσόγειο και στην Εγγύς Ανατολή. Τα αρχαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα αρακά χρονολογούνται από το τέλος της Νεολιθικής Εποχής εκεί που σήμερα είναι η Ελλάδα, η Συρία, η Τουρκία και η Ιορδανία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η καλλιέργειά του στο Δέλτα του Νείλου γινόταν ήδη από το 4800-4400 π.Χ., καθώς και στη Γεωργία από την 5η χιλιετία π.Χ. Ανατολικότερα η καλλιέργεια άρχισε αργότερα. Στο Αφγανιστάν ο αρακάς έφτασε περίπου το 2000 π.Χ. και στο δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. άρχισε η καλλιέργειά του στη λεκάνη του Γάγγη και στη νότια Ινδία.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι παρατηρήσεις του Αυστριακού μοναχού Γκρέγκορ Μέντελ σε φυτά αρακά οδήγησαν στις αρχές της μεντελικής κληρονομικότητας, τη βάση της σύγχρονης γενετικής.
Τα χαρακτηριστικα...
Το φυτό της μπιζελιάς είναι ετήσιο, ποώδες και η ανάπτυξή του εξαρτάται αρκετά από την ποικιλία (νάνα, αναρριχώμενη ή ημιαναρριχώμενη). Το ύψος των φυτών κυμαίνεται στα 30-40εκ. και μπορεί να ξεπεράσει τα 2μ. (στις αναρριχώμενες ποικιλίες). Το στέλεχος είναι λεπτό, εύθραυστο και κούφιο εσωτερικά και μπορεί να αναρριχάται με τη βοήθεια ελίκων που σχηματίζονται στα άκρα των σύνθετων φύλλων στις αναρριχώμενες ποικιλίες.
Η ρίζα είναι θυσσανώδης, μέτριας ανάπτυξης και φιλοξενεί το αζωτοβακτήριο Bacterium radicicola, όπως και οι ρίζες των υπόλοιπων ψυχανθών (φασολιάς και κουκιάς).
Τα φύλλα είναι τρυφερά, σύνθετα (αποτελούνται από 2-3 ζεύγη φυλλαρίων) καταλήγουν σε διακλαδιζόμενες έλικες και στη βάση τους φέρουν 2 οδοντωτά παράφυλλα μεγαλύτερων διαστάσεων.
Τα άνθη είναι μεγάλα και σχηματίζονται στις μασχάλες των φύλλων (1-3 άνθη σε κάθε μασχάλη). Το χρώμα των ανθέων είναι ανάλογο με την ποικιλία. Το ίδιο άνθος φέρει τα θηλυκά και τα αρσενικά όργανα (στήμονα και ύπερο).
Ο καρπός που ονομάζεται λοβός, έχει χρώμα πράσινο ή κίτρινο και σχήμα κυλινδρικό ή πεπλατυσμένο (στο γλυκομπίζελο). Περικλείει 4-8 ή και περισσότερα σπέρματα, που είναι σφαιρικά, λεία ή ρικνά (ώριμα) και διαφόρου μεγέθους, ανάλογα με την ποικιλία. Στις ποικιλίες που το περικάρπιο είναι σαρκώδες και τρυφερό, καταναλώνονται ολόκληροι οι λοβοί (γλυκομπίζελο). Στις ποικιλίες που το περικάρπιο των λοβών είναι σκληρό, καταναλώνονται μόνο τα σπέρματα.
Ο σχηματισμός των ανθέων ξεκινάει από το 5o-8o γόνατο στις πρώιμες ποικιλίες, το 9o-11o γόνατο στις μεσοπρώιμες και το 12o γόνατο στις όψιμες ποικιλίες.
Οι λοβοί αποκτούν το μέγιστο βάρος τους 20 ημέρες από την άνθηση και το μέγιστο ξηρό βάρος 15 ημέρες μετά την άνθηση και συμπίπτει με την εμφάνιση των σπερμάτων. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης του καρπού παρατηρείται αλλαγή χρώματος του λοβού και των σπερμάτων.
Η ρίζα είναι θυσσανώδης, μέτριας ανάπτυξης και φιλοξενεί το αζωτοβακτήριο Bacterium radicicola, όπως και οι ρίζες των υπόλοιπων ψυχανθών (φασολιάς και κουκιάς).
Τα φύλλα είναι τρυφερά, σύνθετα (αποτελούνται από 2-3 ζεύγη φυλλαρίων) καταλήγουν σε διακλαδιζόμενες έλικες και στη βάση τους φέρουν 2 οδοντωτά παράφυλλα μεγαλύτερων διαστάσεων.
Τα άνθη είναι μεγάλα και σχηματίζονται στις μασχάλες των φύλλων (1-3 άνθη σε κάθε μασχάλη). Το χρώμα των ανθέων είναι ανάλογο με την ποικιλία. Το ίδιο άνθος φέρει τα θηλυκά και τα αρσενικά όργανα (στήμονα και ύπερο).
Ο καρπός που ονομάζεται λοβός, έχει χρώμα πράσινο ή κίτρινο και σχήμα κυλινδρικό ή πεπλατυσμένο (στο γλυκομπίζελο). Περικλείει 4-8 ή και περισσότερα σπέρματα, που είναι σφαιρικά, λεία ή ρικνά (ώριμα) και διαφόρου μεγέθους, ανάλογα με την ποικιλία. Στις ποικιλίες που το περικάρπιο είναι σαρκώδες και τρυφερό, καταναλώνονται ολόκληροι οι λοβοί (γλυκομπίζελο). Στις ποικιλίες που το περικάρπιο των λοβών είναι σκληρό, καταναλώνονται μόνο τα σπέρματα.
Ο σχηματισμός των ανθέων ξεκινάει από το 5o-8o γόνατο στις πρώιμες ποικιλίες, το 9o-11o γόνατο στις μεσοπρώιμες και το 12o γόνατο στις όψιμες ποικιλίες.
Οι λοβοί αποκτούν το μέγιστο βάρος τους 20 ημέρες από την άνθηση και το μέγιστο ξηρό βάρος 15 ημέρες μετά την άνθηση και συμπίπτει με την εμφάνιση των σπερμάτων. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης του καρπού παρατηρείται αλλαγή χρώματος του λοβού και των σπερμάτων.
ΤΑ ΟΦΈΛΗ ΤΟΥ ΑΡΑΚΆ
Τα μπιζέλια είναι πολύ θρεπτικά. Όλα τα είδη μπιζελιών είναι πλούσια σε βιταμίνες A, C, K και Β, μέταλλα, φυτικές ίνες και φυτικές πρωτεϊνες. Σε έρευνες έχει διαπιστωθεί οτι τα πράσινα και κίτρινα λαχανικά, συμπεριλαμβανομένων των μπιζελιών, συνδέονται με την πρόληψη καρδιακών παθήσεων. Τα μπιζέλια παρέχουν επίσης σημαντική ποσότητα ενώσεων β-καροτένιου (που συμβάλλουν στην υγεία της όρασης), λουτεϊνης και ζεαξανθίνης.
Τα οφέλη του μπιζελιού!
Τα οφέλη του μπιζελιού!
- Βοηθά στη διαχείριση του βάρους. Τα μπιζέλια είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά αλλά έχουν πολλά θρεπτικά στοιχεία. Ένα φλιτζάνι αρακά έχει λιγότερες από 100 θερμίδες αλλά πολλές πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και ιχνοστοιχεία.
- Προλαμβάνει τον καρκίνο του στομάχου. Τα μπιζέλια περιέχουν υψηλές ποσότητες μιας πολυφαινόλης που προστατεύει την υγεία. Μια μελέτη που έγινε στην Πόλη του Μεξικού, έδειξε ότι αρκούν μόνο 2 χιλιοστόγραμμα ανά ημέρα αυτού του φυτοθρεπτικού συστατικού, για να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του στομάχου. Ένα φλιτζάνι αρακάς έχει τουλάχιστον 10.
- Προλαμβάνει τη δυσκοιλιότητα. Η υψηλή περιεκτικότητα του αρακά σε φυτικές ίνες, βελτιώνει την υγεία του εντέρου.
- Ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου.
- Έχει αντιγηραντικές ιδιότητες, ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα και υψηλή ενέργεια. Αυτά προέρχονται από τα υψηλά επίπεδα των αντιοξειδωτικών, όπως τα: φλαβινοειδή: κατεχίνη και επικατεχίνη, καροτενοειδή: άλφα-καροτένιο και βήτα-καροτίνη, φαινολικά οξέα: φερουλικό και καφεϊκό οξύ, πολυφαινόλες
- Προστατεύει την υγεία των αιμοφόρων αγγείων. Οι πολλές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ενώσεις στα μπιζέλια, υποστηρίζουν τα υγιή αιμοφόρα αγγεία. Ο σχηματισμός πλάκας κατά μήκος των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων, δημιουργείται με το χρόνιο, υπερβολικά οξειδωτικό στρες και τις φλεγμονές.
Οι σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Β1 και Β2, Β3 και Β6, μειώνουν τα επίπεδα ομοκυστεΐνης, ενός παράγοντα κινδύνου για τις καρδιακές παθήσεις. - Ενισχύει τα κόκκαλα. Μόλις ένα φλιτζάνι αρακάς, περιέχει το 44% της απαραίτητης βιταμίνης Κ, η οποία βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, επίσης βοηθούν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.
- Ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Η υψηλή περιεκτικότητα του αρακά σε ίνες και πρωτεΐνες, επιβραδύνει τη χώνεψη των σακχάρων. Αντιοξειδωτικά και αντι-φλεγμονώδη συστατικά, εμποδίζουν ή αντιστρέφουν την αντίσταση στην ινσουλίνη (διαβήτης τύπου 2). Οι υδατάνθρακες στα μπιζέλια είναι φυσικά σάκχαρα και τα άμυλα χωρίς λευκή ζάχαρη ή χημικές ουσίες.
- Οφέλη για το περιβάλλον. Τα μπιζέλια συνεργάζονται με τα βακτήρια στο έδαφος για να «διορθώσουν» το άζωτο από τον αέρα και να το καταθέσουν στο έδαφος. Αυτό μειώνει την ανάγκη για χημικά λιπάσματα, καθώς ένα από τα κύρια συστατικά τους είναι το άζωτο. Μετά τη συγκομιδή του αρακά, ό,τι απομένει, δημιουργεί οργανικό λίπασμα για το έδαφος. Τα μπιζέλια είναι επίσης σε θέση να αναπτυχθούν σε ελάχιστη υγρασία και δεν χρειάζονται εντατική άρδευση.
- Μειώνει την κακή χοληστερόλη. Η νιασίνη στο μπιζέλι, βοηθά στη μείωση της παραγωγής των τριγλυκεριδίων και της VLDL (πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), που καταλήγει σε λιγότερο κακή χοληστερόλη, αυξημένα επίπεδα HDL («καλής») χοληστερόλης και μειωμένα τριγλυκερίδια.
- Πρόληψη των ρυτίδων, της νόσου του Alzheimer, της αρθρίτιδας, της βρογχίτιδας, της οστεοπόρωσης. Αυτά προέρχονται από την ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση του αρακά. Η υπερβολική φλεγμονή έχει επίσης συνδεθεί με τη νόσο της καρδιάς, τον καρκίνο και τη γήρανση. Αυτή η δράση περιλαμβάνει: Αντιφλεγμονώδη φυτοθρεπτικά συστατικά που βρέθηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε μπιζέλια, Βιταμίνη C και βιταμίνη Ε και μια καλή ποσότητα του αντιοξειδωτικού ψευδαργύρου, Ωμέγα-3 λιπαρά, με τη μορφή του αλφα-λινολενικού οξέως (ALA)